Geen enkele universiteit of hogeschool verzet zich nog tegen het gebruik van artificiële intelligentie bij de bachelor- of de masterproef.
Maar heeft het schriftelijke werkstuk wel nog zin in tijden van ChatGPT? 'Het is onmogelijk om de studenten correct te evalueren.'
Studenten die generatieve artificiële intelligentie (GenAI) als zoekrobot of als taalassistent inzetten voor hun eindwerk? Geen enkele hogeschool of universiteit kijkt er nog van op. Sommige moedigen het zelfs aan. Beter er nu mee leren om te gaan dan het later kritiekloos te gebruiken, klinkt het bij University Colleges Leuven-Limburg (UCLL). Ook Universiteit Antwerpen ziet dat AI 'een plus kan zijn omdat het de schriftelijke werkstukken naar een hoger niveau tilt, waardoor er meer ruimte is voor creativiteit'.
Onder het adagium it's here to stay zoekt het hoger onderwijs manieren om met AI om te gaan. Zowat alle instellingen laten 'verantwoord en transparant gebruik' toe. Dat betekent dat ze in eerste instantie de verantwoordelijkheid bij de student leggen. Die moeten eerlijk aangeven als hij GenAI gebruikt - dat kan in de masterproef of als een docent erom vraagt. Sommige faculteiten gaan nog een stapje verder en vragen de studenten om de prompts - de opdrachten die je aan ChatGPT en co. geeft - in een logboek bij te houden.
Toch vindt niet iedereen dat 'verantwoord en transparant gebruik' even helder. 'Uit een interne enquête bleek onlangs dat de helft van de studenten niet weet wat 'verantwoord' gebruik precies inhoudt', zegt Gustaaf Cornelis, wetenschapsfilosoof aan de Vrije Universiteit Brussel. 'De student doet dus maar wat, naar eigen goeddunken, en dat verschilt bij iedereen.'
Ook Cornelis ziet dat een student met GenAI 'de perfecte moord kan plegen'. 'Ik moet veel tijd steken in het detecteren van fraude en kan niet anders dan concluderen dat die detectie onmogelijk is. Het gevolg is dat we studenten laten slagen zonder zeker te zijn of ze de vaardigheden die we willen meten in een eindwerk bezitten.'
Een masterproef die eerder beschrijvend is - denk aan een literatuuronderzoek - ligt gevoeliger. 'Daarom geven we onze faculteiten en professoren veel vrijheid om zelf grenzen te stellen of andere evaluaties op te zetten', klinkt het bij UGent.
Mortelmans is een van de 'overtuigde believers'. Dat dat impliceert dat een machine deels de tekst schrijft, vindt hij niet per se een probleem. 'Misschien moeten we ons afvragen wat de betekenis en de kracht nog zijn van het formuleren van zinnen?', zegt Mortelmans. 'Zit de toekomst niet meer in het opstellen van een goede prompt, een creatieve vraag of een goed idee?'
Vanrie - die zichzelf een moderne luddiet noemt (het luddisme is een beweging die gewelddadige acties voert tegen de industrialisering en de mechanisering van de samenleving, in navolging van negentiende-eeuwse acties van textielarbeiders) - zal zijn studenten expliciet meegeven dat het gebruik van AI in schrijfopdrachten geen optie is. 'Ik heb er vertrouwen in, al zullen er altijd uitzonderingen zijn.'
Een 'masterproef' die met en zonder artificiële intelligentie gemaakt wordt, deels mondeling gebeurt of waarbij meer wordt ingezet op creativiteit. 'Er zijn verschillende mogelijkheden', zegt Mortelmans, 'maar het wordt tijd dat we het debat aangaan. De technologie gaat snel, dus wij reageren dan beter ook snel.'
Is er dan een alternatief? 'Zeker', klinkt het. 'Steek de competenties die een masterproef moet meten in de opleiding zelf. Schrijf samen met de studenten een abstract bijvoorbeeld, of laat ChatGPT een analyse maken, en bespreek die nadien klassikaal.'
BRON : De Tijd - 04/06/2024
Maar heeft het schriftelijke werkstuk wel nog zin in tijden van ChatGPT? 'Het is onmogelijk om de studenten correct te evalueren.'
Studenten die generatieve artificiële intelligentie (GenAI) als zoekrobot of als taalassistent inzetten voor hun eindwerk? Geen enkele hogeschool of universiteit kijkt er nog van op. Sommige moedigen het zelfs aan. Beter er nu mee leren om te gaan dan het later kritiekloos te gebruiken, klinkt het bij University Colleges Leuven-Limburg (UCLL). Ook Universiteit Antwerpen ziet dat AI 'een plus kan zijn omdat het de schriftelijke werkstukken naar een hoger niveau tilt, waardoor er meer ruimte is voor creativiteit'.
Onder het adagium it's here to stay zoekt het hoger onderwijs manieren om met AI om te gaan. Zowat alle instellingen laten 'verantwoord en transparant gebruik' toe. Dat betekent dat ze in eerste instantie de verantwoordelijkheid bij de student leggen. Die moeten eerlijk aangeven als hij GenAI gebruikt - dat kan in de masterproef of als een docent erom vraagt. Sommige faculteiten gaan nog een stapje verder en vragen de studenten om de prompts - de opdrachten die je aan ChatGPT en co. geeft - in een logboek bij te houden.
Toch vindt niet iedereen dat 'verantwoord en transparant gebruik' even helder. 'Uit een interne enquête bleek onlangs dat de helft van de studenten niet weet wat 'verantwoord' gebruik precies inhoudt', zegt Gustaaf Cornelis, wetenschapsfilosoof aan de Vrije Universiteit Brussel. 'De student doet dus maar wat, naar eigen goeddunken, en dat verschilt bij iedereen.'
Mondeling
Ook voor de docent verandert veel. Hoe kan die nagaan of een eindwerk niet uit de machine rolde? Fraudedetectie is bijzonder moeilijk. 'Hoe hard je het ook mag willen, we zullen nooit kunnen bewijzen of het eindwerk door een computer is geschreven of niet', zegt Dimitri Mortelmans, socioloog aan de Universiteit Antwerpen. 'Onlangs hoorde ik het verhaal van een studente die haar bachelorproef door ChatGPT liet maken en er 16 op 20 voor kreeg. Dat is absurd.'Ook Cornelis ziet dat een student met GenAI 'de perfecte moord kan plegen'. 'Ik moet veel tijd steken in het detecteren van fraude en kan niet anders dan concluderen dat die detectie onmogelijk is. Het gevolg is dat we studenten laten slagen zonder zeker te zijn of ze de vaardigheden die we willen meten in een eindwerk bezitten.'
Een studente liet haar bachelorproef door ChatGPT maken en kreeg er 16 op 20 voor. Dat is absurd.
Hoewel onder andere bij Universiteit Antwerpen de docenten de raad kregen om een extra mondelinge verdediging in te lassen, klinkt overal dat een one-size-fits-allaanpak onmogelijk is. Als een eindwerk grotendeels gebaseerd is op labonderzoek of eigen experimenten, kan het gebruik van AI nuttig zijn om de data te analyseren.Een masterproef die eerder beschrijvend is - denk aan een literatuuronderzoek - ligt gevoeliger. 'Daarom geven we onze faculteiten en professoren veel vrijheid om zelf grenzen te stellen of andere evaluaties op te zetten', klinkt het bij UGent.
Verdeeld
Die bal in het kamp van de docenten leggen, is makkelijker gezegd dan gedaan. Lang niet iedereen zit op dezelfde lijn. Er is een kamp dat AI wil omarmen en integreren in de masterproef, en er is een kamp dat AI als een gevaar voor de ontwikkeling van de studenten ziet.Mortelmans is een van de 'overtuigde believers'. Dat dat impliceert dat een machine deels de tekst schrijft, vindt hij niet per se een probleem. 'Misschien moeten we ons afvragen wat de betekenis en de kracht nog zijn van het formuleren van zinnen?', zegt Mortelmans. 'Zit de toekomst niet meer in het opstellen van een goede prompt, een creatieve vraag of een goed idee?'
Studenten moeten nog volop hun vaardigheden ontwikkelen. Als je het denk-, schrijf- en reflectieproces uitbesteedt, verwerf je die competenties niet.
Niet iedereen is even enthousiast. Wim Vanrie, postdoctoraal onderzoeker in de filosofie (UGent) vindt het uitbesteden van opdrachten aan superapps als ChatGPT een slechte zaak. 'Studenten moeten nog volop hun vaardigheden ontwikkelen', zegt Vanrie. 'Dat kan het best als ze door een denk-, schrijf- en reflectieproces gaan. Als je dat uitbesteedt, verwerf je die competenties niet.'Vanrie - die zichzelf een moderne luddiet noemt (het luddisme is een beweging die gewelddadige acties voert tegen de industrialisering en de mechanisering van de samenleving, in navolging van negentiende-eeuwse acties van textielarbeiders) - zal zijn studenten expliciet meegeven dat het gebruik van AI in schrijfopdrachten geen optie is. 'Ik heb er vertrouwen in, al zullen er altijd uitzonderingen zijn.'
In de vuilnisbak
Hoewel de meningen ver uiteenliggen, zien ook believers zoals Mortelmans de huidige opzet van de masterproef zijn einde naderen. 'Zoals hij vandaag wordt opgevat, heeft hij geen zin meer', zegt hij. Hij pleit voor een nieuw sluitstuk van de opleiding.Een 'masterproef' die met en zonder artificiële intelligentie gemaakt wordt, deels mondeling gebeurt of waarbij meer wordt ingezet op creativiteit. 'Er zijn verschillende mogelijkheden', zegt Mortelmans, 'maar het wordt tijd dat we het debat aangaan. De technologie gaat snel, dus wij reageren dan beter ook snel.'
Steek de competenties die een masterproef moet meten in de opleiding zelf.
Wetenschapsfilosoof Vrije Universiteit Brussel Cornelis ziet het radicaler. Hij pleit ervoor het 'nostalgische eindpunt van de opleiding' in de vuilnisbak te kieperen. 'Ik zie een holistisch eindproduct simpelweg niet meer lukken', zegt Cornelis.Is er dan een alternatief? 'Zeker', klinkt het. 'Steek de competenties die een masterproef moet meten in de opleiding zelf. Schrijf samen met de studenten een abstract bijvoorbeeld, of laat ChatGPT een analyse maken, en bespreek die nadien klassikaal.'
BRON : De Tijd - 04/06/2024